Zekeringenkastje met indicatielampjes,
ringkabelschoenen en een busbar
voor de draden van de min-pool
Voorschriften
Hoewel er nog geen standaard voor 12 en 24 Volt installaties is zal ik hierbij de belangrijke voorschriften opsommen zoals die voor de aanleg van elektriciteit in huis en in de auto gelden:
- Er mogen niet meerdere groepen in één buis gelegd worden.
- Alle groepen moeten gezekerd zijn, de zekering moet zo licht mogelijk zijn en ook een kortsluiting aan het einde van de langste en dunste kabel doorbranden.
- De draden mogen bij maximale belasting op een warme zomerdag met veel zonlicht niet warm of heet worden. Dit geldt ook voor de kabel van zonnepaneel naar de regelaar en van de regelaar naar de accu.
- Houd rekening met spanningsverliezen bij lange afstanden dat de zekering ook doorbrandt bij sluiting aan het einde van een hele lange kabel.
- Draden mogen niet zonder buis door de muur heen, al mag dat in Duitsland wel, en mag zeker niet door ijzer heen, gebruik een doorvoerrubber als het door ijzer heen moet.
De hersluitbare lasdop is ook
geschikt voor soepele draden
en beter geschikt voor het
ophangen van lampen dan
gebruik van kroonsteentjes
- Het gebruik van kroonsteentjes is zowel in huis als in de auto vanwege het ontbreken van een trekontlasting niet toegestaan behalve voor het ophangen van lampen. Of beter is nog het gebruik van de hersluitbare lasklemmen want die zijn ook geschikt voor soepele draden
- Draden mogen niet te strak gelegd worden maar altijd wat speling hebben als er aan getrokken wordt.
- Leg draden in de inbouwdozen in een lus als deze in de lasdoos niet onderbroken worden zodat deze later eventueel doorgeknipt kunnen worden wanneer deze ook in deze lasdoos vertakt moeten worden.
- Buizen op de muur moeten altijd met zadeltjes vastgezet worden zodat deze niet kunnen gaan hangen. Vroeger was de maximale afstand tussen de zadels voor pvc-buizen 40 cm (niet verticaal) of 50 cm (verticaal), tegenwoordig moeten er beugels worden geplaatst naar eigen inzicht.
- Leg buizen in de muur altijd loodrecht en vertikaal boven en onder een stopcontact of schakelaar en niet in allerlei bochten door de muur. Als men later een schilderijtje wil ophangen weet men zo waar men niet in de muur moet boren, dus niet boven of onder een stopcontact of schakelaar.
Met een klemmenbord zijn met M8
ringkabelschoenen ook kabels dikker
dan 6mm2 stevig te monteren
- Bij gebruik van kabelschoenen moet men altijd kabelschoenen met trekontlasting gebruiken. Veel kabelschoenen die te koop zijn in bouwmarkten hebben geen trekontlasting.
- Gebruik voor het aanknijpen van kabelschoenen altijd de kabelschoentang, dus niet de waterpomptang. Er zijn kabelschoentangen voor geïsoleerde en ongeïsoleerde kabelschoenen.
- De isolatie van de draad moet in de trekontlasting van de kabelschoen aanwezig zijn, dus mag niet te lang gestript worden.
- De draden moeten een stukje uit de kabelschoen steken zodat zichtbaar is dat ze niet te kort gestript zijn.
- Draai schroeven in kroonsteentjes, stopcontacten, schakelaars en groepenkasten altijd stevig aan zodat ze niet los kunnen gaan zitten en gaan vonken waardoor ze warm kunnen worden.
De busbar is vooral handig
bij vertakken van de zwarte
min-draden
- Sinds de elektriciteit is uitgevonden is naast blikseminslag en open vuur ook elektriciteit een belangrijke oorzaak geworden van brand door bijvoorbeeld knagende muizen die zo kortsluiting veroorzaken. Leg snoeren dan ook niet los tussen de vloeren en plafonds maar altijd in een buis. Wat brandgevaar is 12 Volt gevaarlijker dan bij 230 Volt omdat de stroomsterktes groter zijn, gebruik dan ook deugelijke verbindingen zoals ringkabelschoenen, kabelschoenen en de hersluitbare lasklemmen van WAGO en dus geen kroonsteentjes of het aan elkaar knopen met plakband er omheen.
- Gebruik bij het aanleggen geen flexibele buizen maar rechte buizen. Installateurs gebruiken momenteel voornamelijk flex omdat dit makkelijk is te vervoeren maar het is achteraf erg lastig of onmogelijk om draden te trekken of te vervangen. Gebruik ook geen buitenkabel in huis. Het is achteraf niet meer mogelijk er draden bij te trekken zonder dat de muur opengebroken moet worden en men kan niet de juiste kleur van de draden bepalen, bovendien zit men altijd met die geel/groene aarddraad die men bij 12 Volt niet nodig heeft.
De midifuse en megafuse
van Victron is ook als
hoofdzekering te gebruiken
Om de de bekabeling vanaf de accu te zekeren tegen kortsluiting kan men de midifuse of megafuse gebruiken op korte afstand van de accupolen. Wanneer er een kortsluiting ontstaat door knagende muizen is de accu nu beveiligd.
Zekeringen
Er moeten zekeringen geplaatst worden op 2 punten:
- tussen de regelaar en accu
- na de regelaar, dus voor de verlichting en andere verbruikers
De zekering tussen regelaar en accu moet zwaar genoeg zijn dat wanneer op een zomerse dag het zonnepaneel de maximale stroomsterkte kan bereiken deze niet kan doorbranden. Kies dus ook altijd een regelaar met een stroomsterkte die groter is dan de maximale stroomsterkte die het zonnepaneel kan bereiken.
De zekering na de regelaar is afhankelijk van het vermogen dat men uit de accu wil trekken. Deze zekering dient ervoor om de regelaar te beschermen dat bij kortsluiting of te hoge belasting geen te hoge stroom kan gaan lopen en de regelaar stuk kan gaan.
Tussen het zonnepaneel en de regelaar hoeft dus geen zekering geplaatst te worden. Bij een kortsluiting in de aansluiting met het zonnepaneel zal weliswaar de maximale opgewekte stroomsterkte door het zonnepaneel gaan lopen maar zal de spanning vanwege de kortsluiting over de regelaar 0 Volt zijn.
Tweelingdraad rood/zwart van
4mm2 is noodzakelijk bij gebruik
van 12 Volt op lange afstanden
Spanningsverliezen en kabeldiktes
Bij gebruik van 12 Volt zal de spanningsval bij gebruik van 2,5 mm2 kabels het grootste probleem zijn waar men tegenaan gaat lopen wanneer men naast verlichting ook apparatuur zoals tv of laptop gaat aansluiten.
Bij een te lage spanning zal verlichting het nog wel blijven doen, maar bij een tv zal het beeld wegvallen.
Om extreem dikke kabels te voorkomen wordt het bij gebruik van 12 Volt belangrijk om voor energiezuinige verlichting en apparatuur te kiezen, dus voor ledverlichting, led-televisie, led-monitor en dus niet voor halogeenverlichting, beeldbuis-tv en lcd-monitor.
De hersluitbare lasdop in
6mm2 uitvoering, is
ook geschikt voor solarkabels
van 6mm2 en 4mm2
Kabeldikte
Voor een 12 Volt installatie wordt een kabeldikte van minstens 4mm2 aanbevolen wanneer men apparaten zoals tv of laptop op 10 meter afstand vanaf accu gebruikt.
Voor gebruik van 24 Volt apparatuur zoals waterkokers met wattages rond de 300 Watt wordt 6mm2 aanbevolen en afstanden die niet langer worden dan 5 meter, hiervoor zijn ook solarkabels te gebruiken in de kleuren rood en zwart.
Voor 4 mm2 en 6 mm2 kabels kan men de dikkere 3/4 elektriciteitsbuizen gebruiken, die zijn iets dikker dan de 5/8 buizen die bij 230 Volt gebruikt worden.
Gebruik dan ook de bijbehorende lasdozen voor 3/4 buizen van 5 cm diep.
Er zijn sinds eind 2018 ook de hersluitbare lasklemmen van WAGO op de markt gekomen die geschikt zijn voor 6mm2 en ook voor 4mm2 kabels. De oude en kleinere hersluitbare lasklemmen van WAGO zijn niet geschikt voor 4mm2 kabels ook al staat dat bij de specificaties want de isolatie van de solarkabel past niet meer in de lasklem van 4mm2.
Gebruik voor de bedrading rood en zwart zodat duidelijk is dat het om 12 of 24 Volt gaat en duidelijk is wat de plus en de min is. De meeste apparatuur is niet bestand tegen een verkeerde polariteit en zal onherstelbaar beschadigen. Bij sommige apparatuur zoals de moderne Philips Led-tv's staat 12V ~ op zodat de polariteit niet meer uitmaakt.
Formule berekening spanningsval:
Draadopp in mm2 = 2 x Afstand x Stroomsterkte x koperfactor(0.0175) / maximaal spanningsverlies in Volt
Een vuisteregel is dat de maximale stroomsterkte een factor 3x meer mag zijn dan de kabeldikte. Dus voor 4 mm2 = 12 A, 6 mm2 = 18 A, 10 mm2 = 30 A, 16 mm2 = 48 A enz.
Wanneer men apparatuur met zwaardere vermogen van rond de 300 - 400 Watt wil gebruiken zoals waterkoker, tosti-ijzer, inductiekookplaat, stofzuiger en wasmachine kan men beter voor de 24 Volt variant kiezen zodat stroomsterkte gehalveerd wordt ten op zichte van 12 Volt.
Bovendien zijn de 24 Volt varianten vaak in hogere vermogens leverbaar waardoor het koken van water met een 24 Volt waterkoker niet zo lang duurt als bij de 12 Volt waterkoker.
DC-inbouw contacten
Chassisdeel van 5,5 mm
Voor 12 Volt systemen worden over het algemeen geen sigaretten aanstekerstopcontacten gebruikt zoals die in de auto aanwezig zijn maar de 12 Volt DC chassis inbouwcontacten van 5,5 mm zoals die ook veel gebruikt worden op de boot. Mijn advies is dan ook om het chassis contact van 5,5 mm als standaard aan te nemen voor 12 Volt systemen.
Polariteit adapters
Het schema met de polariteit zoals dat
op veel adapters te vinden is
De standaard voor de polariteit is dat de plus-pool op de binnenkant en de min-pool aan de buitenkant van het chassis-deel is.
Het is dan ook de bedoeling dat men de plus pool aan de binnenkant van de voedingsplug soldeert en de min aan de buitenkant van de voedingsplug. De wereld is momenteel verdeeld wat betreft de afmetingen van de dc-pluggen en de polariteit die aan de adapters zitten. Er zal dus een standaard moeten komen willen apparaten met een DC-plug in 12 Volt stopcontacten passen en ook nog eens de goede polariteit hebben. Momenteel worden televisie's, beeldschermen, dvd-spelers, printers, stereotorens e.d. allemaal met de plus-pool op de binnenkant geleverd en de min-pool op het chassis vandaar dat mij het handigst lijkt om ook bij de stopcontacten de binnenkant met de plus te verbinden en de buitenkant met de min.
LET OP: audioapparatuur Sommige apparaten zoals veel audioapparatuur hebben vaak een adapter met een omgekeerde polariteit, dus de plus-pool op de buitenkant en de min-pool op de pen. In dit geval kunt u beter het betreffende apparaat openmaken en de 2 draden naar de chassisdeel omwisselen en opnieuw vast solderen zodat ook deze apparaten op een 12 Volt stopcontact kunnen worden aangesloten.
Stopcontacten
Uitgebreid 12 Volt stopcontact
met usb, voltmeter en schakelaars
Inbouwstopcontacten voor 12 Volt systemen zijn te verkrijgen in 2 verschillende uitvoeringen.
Zo zijn er stopcontacten die geschikt zijn voor sigaretten aanstekerpluggen zoals die ook in auto's gebruikelijk zijn en stopcontacten die geschikt zijn voor 12 Volt DC-pluggen zoals die meegeleverd worden bij uw televisie en dvd-speler op 12 Volt.
Apparaten met een autostekker bedoeld voor in de auto kan men in deze sigaretten aanstekerstopcontacten zoals die ook in auto's ingebouwd zijn gebruiken.
Alles wat dus in de auto of in de camper gebruikt kan men met deze inbouwstopcontacten dan ook in huis gebruiken. Deze stopcontacten zijn net als in de auto wel wat gammel, als u de stekker iets beweegt kan het zijn dat er geen contact meer is, deze stpocontacten waren bedoeld dat de sigaretteaansteker gemakkelijk uit kan springen.
Vandaar dat er er ook de stopcontacten met DC-pluggen zijn, maar voor als men een luchtbed in huis wil oppompen in plaats van bij de auto met een 12 Volt luchtpompje dan is dat ook in huis mogelijk.
Moderne apparaten hebben echter een dc-plug zoals led-televisie's, dvd-spelers, interactieve tv ontvangers, laptops, led-beeldschermen, deskjet printers, batterijopladers, opladers van accuboormachine enz. zodat men ook deze apparaten rechtstreeks op het 12 Volt stopcontact kan aansluiten en men niet langer de bijgeleverde adapter hoeft te gebruiken.
USB stopcontacten
USB stopcontacten
zijn tegenwoordig
niet meer weg te denken
USB stopcontacten zijn tegenwoordig niet meer weg te denken en waarschijnlijk heeft u meer USB-stopcontacten in huis nodig dan 12 Volt stopcontacten. De USB-stopcontacten die hier gebruikten worden zijn echter gebasseerd op een voedingsspanning van 12 Volt DC.