Er worden bij kampeer- en camperwinkels de goedkopere semi-tractie accu's aangeboden, dit zijn echter geen deep-cycle accu's zoals GEL accu's. Voor in campers en op de camping zijn deze accu's prima geschikt aangezien deze in de zomer gebruikt worden en er dan zon in overvoed is en accu's niet geheel ontladen worden. Gebruikt u de accu's ook in de winter zoals in huis dan heeft u deep-cycle accu's nodig. Gewone PWM regelaars zijn bedoeld voor deepcycle accu's en schakelen pas uit bij 11,2 Volt, gebruikt u deze regelaars voor semi-tractie accu's dan zal dat de levensduur van semi-tractieaccu's verkorten.
Een zonnepaneel wordt via een regelaar aangesloten op een 12 volt accu. De regelaar zorgt ervoor dat de accu niet overladen kan worden maar ook niet te ver ontladen kan worden.
Autoaccu's
Autoaccu's hebben standaard een capaciteit van rond de 44 Ah en diesels 60 Ah. Doordat autoaccu's bedoeld zijn als startaccu en in korte tijd een hoge stroom moeten kunnen leveren hebben deze vele dunnere platen per cel. Tractieaccu's en semi-tractieaccu's die zijn bedoeld voor lagere stromen maar voor diepere ontladingen en hebben minder maar dikkere platen per cel.
Voor alle loodaccu's inclusief GEL en AGM accu's geldt de vuistregel voor de laad en ontlaadstroom dat deze maximaal 10 % van de capaciteit van de accu.
Voor auto's geld dus een maximale laadstroom van zo'n 4 A aangezien de capaciteit 44 Ah is en voor dieselaccu's vaN 60Ah dus een laadstroom van 6 A.
Bij een hogere laadstroom of ontlaadstroom zal de accu op een gegeven moment stuk gaan.
Maximaal mag continue dus ook zo'n 4 A aan een autoaccu onttrokken worden. Bij een te grote of diepe ontlading zal een accu niet meteen maar op gegeven moment eerder stuk gaan. Voor een oudere autoaccu is een volledige ontlading vaak de genadeklap.
Theoretisch kan een autoaccu van 44 Ah kan dus een maximaal 44 uur lang dus 1 A leveren, dat zijn dus 4 ledlampen van 3 Watt aangezien een ledlamp van 12V/3W = 0,25 A verbruikt. Aangezien een autoaccu maar voor 20% ontladen mag worden kunnen deze lampen maar 44 x 0,20 = 8,8 uur branden maar in de praktijk zullen de lampen korter branden, maar in ieder geval nooit langer.
Deze accu's zijn in principe ongeschikt voor cyclische toepassing maar het werkt wel even in de zomer als men niet al te veeleisend maar wanneer men in de winter een hoog rendement nodig heeft zal men vaak toch gedwongen worden om op AGM of GEL accu's over te stappen.
Zodra het gaat vriezen laten zwakkere autoaccu's het tijdens het starten afweten doordat als de temperatuur daalt de capaciteit afneemt en zodra de temperatuur weer boven nul komt wil de startmotor weer ronddraaien. Deze accu's zijn in de winter dus onbetrouwbaar en worden daarom afgedankt maar dit zijn de beste om nog een aantal jaren de verlichting in huis op te laten branden. Deze afgedankte autoaccu's zijn vaak gratis af te halen bij garagebedrijven. Vanwege de milieu-eisen willen veel garagebedrijven deze afgedankte accu's niet meer afstaan voor hergebruik. Je zult deze accu's dan ook zelf moeten gaan inzamelen zodat ze een 2e leven kunnen krijgen want deze afgedankte accu's kunnen nog jaren mee voor stationair gebruik voor de verlichting in huis.
Tractie accu's
Tractie accu's vindt men vaak in heftrucks en in kleine, elektrische machines zoals industriële schrob- en veegmachines. Bij tractie accu's is een afwijkende laadmethode vereist en zijn niet geschikt voor zonnepanelensystemen. Een semi-tractie accu heeft minder, maar wel dikkere platen per cel. Deze accu's leveren relatief gezien minder startstroom, maar kunnen wel vaker en dieper ontladen worden (200 tot 500 volledige cycli). Dit soort accu's zijn prima geschikt als boordaccu en kan in geval van nood als startaccu worden gebruikt.
GEL en AGM accu's
GEL-accu van Victron Energy
In de zonne-energie worden de GEL en AGM accu's gebruikt.
Het gebruik van zuivere materialen en loodcalciumplaten zorgt bij zowel AGM- als GEL-accu's voor een zeer lage zelfontlading, waardoor de accu's niet ontladen raken, zelfs als deze langere tijd niet worden opgeladen. Beide accureeksen worden geleverd met platte koperen aansluitingen met gaten voor M8 bouten om een zo best mogelijk contact te waarborgen en accupolen niet nodig zijn.
Een belangrijk deel van de bezwaren die aan de natte accu kleven zijn ondervangen.
De belangrijkste voordelen van AGM en GEL accu's zijn:
- geringere zelfontlading
- diepere ontlading mogelijk
- kan vaker worden ontladen
- beter geschikt voor serie- en parallelschakeling
- onderhoudsvrij en gesloten bouwwijze
- geen ventilatie noodzakelijk bij juiste lading
AGM-accu
De letters AGM staan voor Absorption Glass Mat en is ook een onderhoudsvrije accu. Het elektrolyt (water en zwavelzuur) is opgenomen in een glasfiber mat met een hele fijne structuur.
De AGM-reeks is door de zeer lage interne weerstand uitermate geschikt voor toepassingen met een hoge stroomafgifte, zoals omvormers, boegschroeven, lieren en startmotoren. De GEL-accumodellen bieden de beste duurzaamheid bij diepontlading en een in het geheel langere levensduur.
- AGM accu's zijn geschikt voor omvormers naar 230V AC.
- Maximale ontlading 50% (11,8V).
- VRLA AGM-accu: levensduur 7-10 jaar
GEL-accu
Hier is de elektrolyt als gel geïmmobiliseerd. In vergelijking met AGM accu's hebben Gel accu's over het algemeen een langere
levensduur, zowel bij ‘float’ en ‘cycling’ gebruik. De GEL accu is dus het meest geschikt voor gebruik in huis waarbij men geen kortstondige hoge stromen nodig heeft.
- GEL accu's zijn alleen geschikt voor gelijkstroom.
- Maximale ontlading 80% (11,2V).
- VRLA GEL-accu: levensduur 12 jaar
- VRLA GEL 2 volt-celaccu: levensduur 20 jaar
AGM of GEL ?
De keuze tussen AGM of GEL wordt bepaald voor de toepassing waar u deze voor wilt gebruiken:
Wilt u de accu enkel gebruiken op zonne-energie en hier verlichting en apparatuur op gelijkstroom op draaien, dan is de GEL accu het meest geschikt, u profiteert dan van de diepere ontlading tot 80% (11,2 V) die bij GEL accu's mogelijk zijn en van de langere levensduur.
Wilt u alles in huis op 230 Volt via een omvormer draaien dan zijn de AGM accu's noodzakelijk om de wisselstroom van 50Hz te kunnen leveren.
Zelfontlading AGM en GEL accu's
Door het gebruik van loodcalcium roosters en zeer zuivere materialen kunnen AGM en GEL accu's lange periodes zonder laden moeiteloos aan. De zelfontlading is minder dan 2% per maand bij een temperatuur van 20°C. Deze ontlaadsnelheid verdubbeld bij iedere temperatuur verhoging van 10°C. AGM en GEL accu's kunnen zodoende tot een jaar lang bewaard worden zonder dat zij opnieuw geladen hoeven te worden; mits dit bij een relatief lage temperatuur gebeurt.
Het effect van temperatuur op de levensduur
Een hoge temperatuur heeft een zeer negatief effect op de levensduur. Zet een accu dan ook niet in de zon of in een warme omgeving zoals in tent, een yurt of ger want zodra de zon schijnt kan de temperatuur snel oplopen. Uw telefoon of tablet zal doorgaans vermelden dat deze oververhit is wanneer u deze in een tent laat liggen. Zet de accu dan ook niet op zolder maar in een koele omgeving zoals in de kruipruimte om de levensduur van de accu's maximaal te maken.
Een hoge temperatuur heeft een zeer negatief effect op de levensduur.
- AGM accu's: 7-10 jaar bij 20 °C, 4 jaar bij 30 °C en 2 jaar bij 40 °C
- GEL accu's: 12 jaar bij 20 °C, 6 jaar bij 30 °C en 3 jaar bij 40 °C
Een lage temperatuur rond het vriespunt is weer fataal voor lithium accu's. Tijdens het laden rond het vriespunt kan de lithium accu onherstelbaar beschadigen.
Spanningsniveau's
In de zonne-energie worden zowel de AGM als GEL accu's gebruikt, welke tot verschillende spanningsniveau's ontladen kunnen worden:
- GEL accu's 11,2 Volt (80%)
- AGM accu's 11,8 Volt (50%)
Bij gebruik GEL accu's kunt u dus een groter deel van de capaciteit benutten. PWM en MPPT regelaars staan standaard ingesteld op 11,2 Volt. Gebruikt u een AGM accu dan zult de regelaar in moeten stellen op 11,8 Volt aangezien een diepere ontlading de levensduur van de AGM accu zal verkorten.
Autoaccu's zijn niet geschikt voor cyclisch gebruik en mogen maar tot 20% ontladen worden.
In de wintermaanden, vooral in de maand december, wanneer er te weinig zonuren zijn dan kunnen de accu's lange tijd in ontladen toestand blijven staan. Een accu die langere tijd leeg staat is zeer slecht voor de levensduur van de accu en kan dan ook herstelbaar beschadigen. Om de accu te beschermen kunt u het bestet de accu in deze periode via een lader aan de netspanning hangen als deze aanwezig is.
Lithium accu's
Momenteel worden naast de AGM en GEL accu's de lithium acu's toegepast. De lithium accu's hebben voordelen t.o.v. de AGM en GEL accu's waardoor de meeste leveranciers de lithium accu's adviseren, al is het alleen al om de hogere verkoopprijs.
De voordelen van lithium accu's zijn:
- kunnen tot 2000 cycli opgeladen tegenover 1000x bij GEL en AGM accu's
- hebben een hoger rendement van 98% bij opladen tegenover 70% bij GEL en AGM accu's
- hebben een veel lager gewicht wat ze geschikt maken voor mobiel gebruik
Lithium acu's hebben echter ook nadelen:
- de veel hogere prijs, zijn tot 4 x duurder dan AGM en GEL accu's
- brandgevaar, bij verkeerd opladen en overladen vliegen lithium accu's in brand
- explosiegevaar: lithium accu's kunnen niet met water geblust worden
- mogen niet opgeladen worden bij vorst, dan zal de accu defect raken
Het is aan u de keuze, voor mij echter de reden om voorlopig nog op GEL accu's te blijven draaien totdat de zoutwateraccu wat betaalbaarder wordt.